زرد نویسی و رسانه های زرد
آخرین خبرها از سلبریتی مشهور در ویلای شخصی‌اش، راز قتل خانوادگی، خواننده معروف متهم به رسوایی اخلاقی شد، فوتبالیست‌ها چه ماشینی سوار می‌شوند و… حتما بارها این تیترها را در شبکه‌های اجتماعی و همچنین برخی از خبرگزاری‌ها یا مطبوعات خوانده‌اید این اخبار نه فرهنگی هستند، نه در بخش ورزشی قرار می‌گیرند نه حوادث و نه هیچ شاخه‌ی دیگری، به این سبک محتواها، محتوای زرد گفته می‌شود و به رسانه‌ای که این سبک از محتواها را منتشر می‌کند رسانه زرد می گویند.
محتوای زرد خبرها و حواشی در رابطه با یک موضوع و یا بزرگنمایی درباره یک اتفاق را منتشر می‌کند و معمولا به زندگی سلبریتی ها شامل بازیگران، خواننده‌ها و ورزشکاران مشهور، حوادث و علوم ماورالطبیعی، حواشی سیاست‌مداران و دنیای سیاست و یا جنجال در سایر حوزه‌ها می‌پردازد.
اما جالب است بدانید که چند سالی است محتوای زرد علاوه بر دنیای سینما و تلویزیون و ورزش به کسب‌وکارها نیز واردشده و برخی از برندها برای توسعه کسب و کار خود به تولید محتوای زرد روی آورده‌اند. محتوای زرد معمولا در شبکه‌های اجتماعی بیشترین بازخورد را دارند. تولیدکنندگان محتوای زرد از علاقه مردم به سرک کشیدن در زندگی دیگران برای پربازدید کردن شبکه‌های اجتماعی یا رسانه خود استفاده می‌کنند.
زرد نویسی و رسانه های زرد
آخرین خبرها از سلبریتی مشهور در ویلای شخصی‌اش، راز قتل خانوادگی، خواننده معروف متهم به رسوایی اخلاقی شد، فوتبالیست‌ها چه ماشینی سوار می‌شوند و… حتما بارها این تیترها را در شبکه‌های اجتماعی و همچنین برخی از خبرگزاری‌ها یا مطبوعات خوانده‌اید این اخبار نه فرهنگی هستند، نه در بخش ورزشی قرار می‌گیرند نه حوادث و نه هیچ شاخه‌ی دیگری، به این سبک محتواها، محتوای زرد گفته می‌شود و به رسانه‌ای که این سبک از محتواها را منتشر می‌کند رسانه زرد می گویند.
محتوای زرد خبرها و حواشی در رابطه با یک موضوع و یا بزرگنمایی درباره یک اتفاق را منتشر می‌کند و معمولا به زندگی سلبریتی ها شامل بازیگران، خواننده‌ها و ورزشکاران مشهور، حوادث و علوم ماورالطبیعی، حواشی سیاست‌مداران و دنیای سیاست و یا جنجال در سایر حوزه‌ها می‌پردازد.
اما جالب است بدانید که چند سالی است محتوای زرد علاوه بر دنیای سینما و تلویزیون و ورزش به کسب‌وکارها نیز واردشده و برخی از برندها برای توسعه کسب و کار خود به تولید محتوای زرد روی آورده‌اند. محتوای زرد معمولا در شبکه‌های اجتماعی بیشترین بازخورد را دارند. تولیدکنندگان محتوای زرد از علاقه مردم به سرک کشیدن در زندگی دیگران برای پربازدید کردن شبکه‌های اجتماعی یا رسانه خود استفاده می‌کنند.
تولید محتوای زرد چگونه است؟
برای تولید محتوای زرد به دو اصل اساسی نیاز است: حاشیه و بزرگنمایی. محتوای زرد در تمام موضوعات براساس این دو اصل شکل می‌گیرد؛ اما برای تولید محتوای زرد علاوه بر حاشیه و بزرگنمایی از تیترهای خاص، استفاده از عکس‌های زیاد و توجه برانگیز و انتشار اخبار جنجالی و احساسات برانگیز، حوادث خشونت‌بار و تکان‌دهنده جنایی و سیاسی، تخریب و ترور شخصیت افراد، ورود به حریم ممنوعه مردم، داستان‌پردازی‌های کشش دار، شگفت‌انگیز و دراماتیک و تکیه‌بر احساسات زودگذر و تب‌دار جامعه بهره گرفته می‌شود.
رسانه‌های زرد، در جریان حوادث احساسات برانگیز، با تمام توان بر کوره احساسات مردم می‌دمند تا تعقل و حقایق در میان شعله‌های سرکش احساسات بسوزند. تولید محتوای زرد معمولا براساس نیازهای هر جامعه و کشور متفاوت است و با ایجاد موج در جامعه، براساس حوادث و چهره‌های مشهور جامعه جنجال ایجاد می‌کند. به‌طورکلی رسانه‌های زرد از تاکتیک‌هایی نظیر جنجال‌آفرینی خبری، شایعه، استفاده از عواطف مخاطبان و استفاده از عقاید و گرایش‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی بهره می‌برند.
زرد نویسی یعنی چه؟
تولیدکنندگان محتوای زرد برای افزایش اقبال عمومی، افزایش فالوور در شبکه‌های اجتماعی و فروش بیشتر اقدام به جنجال‌سازی خبری، تکیه‌بر احساسات زودگذر و تب‌دار و داستان‌پردازی‌های دراماتیک می‌کنند اقدامی که به زردنویسی شهرت دارد. در رسانه‌های زرد سوژه‌ها غالباً دارای دو عنصر شگفتی و کشش است. زردنویسی بر انتشار اخبار حاشیه‌ای تمرکز دارد و وقایع آن‌طور که باید در این سبک از خدمات ارزان تولید محتوا اطلاع رسانی نمی‌شود. درواقع زردنویسی بیشتر با سوژه‌های ممنوع یک جامعه در ارتباط نزدیک است و در رسانه‌ها شامل سه بخش مهم تیتر زرد، سوژه زرد و پیام زرد است.
انواع محتوای زرد
محتوای زرد باتوجه به رسانه و همچنین نیاز مخاطبان انواع مختلفی دارد. از محتوای بصری گرفته تا محتوای متنی همگی در دسته‌بندی محتوای زرد قرار می‌گیرند. معمولا در رسانه‌های چاپی مانند مطبوعات از محتواهای زرد متنی بیشتر استفاده می‌شود در این نوع از محتوا تمرکز بر تیتر خبر و لید آن است و کم‌ترین تمرکز بر تصویر است. خواننده با خوانش تیتر به خواندن مطلب جذب می‌شود؛ اما در شبکه‌های اجتماعی، رسانه‌های تصویری و خبرگزاری‌ها تمرکز بر محتوای تصویری و ویدئویی است.
اگر اینستاگرام تان را باز کنید در بخش اکسپلور قطعا یک یا چند ویدئو زرد مشاهده می‌کنید که به موضوعات حاشیه‌ای پرداخته و تیتر با فونتی درشت و زردرنگ بر روی ویدئو درج‌شده است در محتوای ویدئویی تیتر بر روی ویدئو درج می‌شود و تیترها معمولا فریبنده و حاشیه ای انتخاب می‌شوند. دیگر انواع محتواهای زرد محتواهای تصویری یا فتوتیترها هستند. بسیاری از رسانه‌ها از ترکیب انواع محتواهای زرد برای رسیدن به اهداف خود بهره می‌برند.
رسانه‌های زرد چگونه کار می‌کنند؟
روش کار رسانه‌های زرد چندان پیچیده نیست اما حساب‌شده است. در رسانه‌های زرد بیشتر تمرکز بر روی حاشیه‌نگاری و احساسات مخاطبان است. رسانه‌های زرد از جنجال‌آفرینی خبری، شایعه، استفاده از عواطف مخاطبان و استفاده از عقاید و گرایش‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی برای جذب مخاطبان کمال استفاده را می برند.
این رسانه‌ها با انتشار مطالب غیر جدی و سرگرم‌کننده و یا مطالب تند، افراط‌گرایانه و احساسات برانگیز بر مخاطبان تأثیر می‌گذارند. هیچ‌وقت از رسانه‌های زرد انتظار نداشته باشید که منصفانه و واقع‌گرایانه خبررسانی کنند چراکه هدف اصلی در این سبک از رسانه‌ها فروش و جذب بیشتر مخاطبان است و انعکاس درست واقعیات هیچ جایی در مرام‌نامه این رسانه‌ها ندارد.
ویژگی های رسانه های زرد و خبرنگاری زرد
- مطالب خود را بسیار با اهمیت طرح می کنند و تاکتیک برجسته سازی ابزار دست آنهاست.
- مطالب رسانه های زرد مملو از سوژه های مختلف در ارتباط با سیاست های داخلی و ملی، جنگ، دیپلماسی بین المللی، ورزش، مسائل اجتماعی و ... آن هم به شکل مختلط است.
- این رسانه ها مملو از شکل، عکس، گرافیک و نقشه اند.
- برخی اوقات آنها تنها یک مقاله با یک عکس بزرگ و خارج از اندازه های استاندارد را در برمی گیرد.
- موضوعاتی چون سینما، بازیگران، ورزش، ورزشکاران، حوادث، خشونت از جمله موضوعات همیشگی رسانه های زرد هستند.
- تمایل این رسانه ها در استفاده از منابع خبری متضاد بسیار بالاست و ارائه گزارش با منبع خبری خبرنگار اعزامی را بسیار می پسندند.
- در مورد مخاطبان این رسانه ها باید گفت که با مخاطبان پایدار رو به رو نیستیم. از سوی دیگر به دلیل داشتن مخاطبان انبوه و توده ای، همه مخاطبانشان از یک جنس نیستند. مخاطبان این رسانه ها دارای طیف های سنی، فکری، احساسی، فرهنگی، اقتصادی و طیف های مختلف دیگری هستند.
تیتر زرد در محتوا چگونه است؟
مهمترین بخش محتوای زرد تیتر آن است. محتوا از هر نوعی که باشد تیتر نقش حیاتی در آن ایفا می‌کند و مخاطب با تیتر تصمیم می‌گیرد که ادامه محتوا را پیگیری کند یا نه. مهمترین ویژگی زردنویسی یا بهترین راه برای بازشناسی یک مطلب زرد توجه به تیتر است و می‌توان گفت ساده‌ترین راه‌های تولید یک مطلب زرد، توجه ویژه به تیتری مهیج، احساساتی، اغراق‌آمیز و کنایه‌آمیز است.
تیتر زرد معمولا ابهام‌آمیز انتخاب می‌شود و کمتر تمایل به لو دادن و فاش کردن اصل خبر دارد.برای نوشتن تیتر زرد جذاب ،کوتاهی و استفاده از کلمات ساده که فهم آن برای مخاطب عام راحت باشد ازجمله ترفندهایی است که رسانه‌های زرد از آن استفاده می‌کنند.
خبر زرد چیست؟
در رسانه‌ها، اخبار به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که خبر زرد یکی از آنهاست هرچند این نوع از خبر چندان به مذاق خبرنگاران و روزنامه‌نگاران رسمی خوش نمی‌آید اما چه بخواهیم و چه نخواهیم این روزها طرفدارانش حتی از رسانه‌ها و اخبار رسمی و معتبر بیشتر است. برای تشخیص خبر زرد نیاز به صلاح ویژه و خاصی نیست همین‌که خبری را مطالعه کردید که تمرکز آن بر روی حاشیه و بزرگنمایی وقایع بود بدانید که این نوع خبر زرد است.
جذب مخاطب توسط مطلب زرد
زرد نویسی محبوبیت خود در میان مخاطبان را به دو عامل ابهام در موضوع و اهمیت موضوع مدیون است. هر چه ضریب اهمیت یک موضوع بالاتر باشد، ضریب نفوذ آن نیز به همان میزان بالا می‌رود. در ضمن به همان میزان که ابهام در قضیه افزایش می‌یابد، ضریب نفوذ پیام رسانه‌ای زرد نیز بالا می‌رود. شاید روزانه اخبار زرد بسیاری در رسانه‌های مختلف جهان منتشر شود اما تنها برخی از این اخبار با اقبال مخاطبان مواجه می‌شود. در انتخاب سوژه مطلب و محتوای زرد باید نیاز هر جامعه و شرایط موجود در آن را نیز در نظر گرفته شود، سوژه‌ها باید به‌روز باشند و متمرکز بر حواشی باشد که مردم دوست دارند به آن پرداخته شود.
معمولا اخبار سلبریتی ها هنری و ورزشی در جذب مخاطب بسیار موفق عمل می‌کند و امتحان خود را پس داده است علاوه بر این ابزار انتشار محتوای زرد نیز در جذب مخاطب تأثیرگذار است. در سال‌های اخیر مطالب زرد در شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه اینستاگرام با بازخورد خوب مخاطبان روبه‌رو شده تا شبکه‌های اجتماعی را به ابزاری برای انتشار مطالب زرد تبدیل کند.
زردنویسی چه ویژگی هایی دارد؟
1-روزنامه نگاری زرد به منظور افزایش مخاطبان خود تلاش می کند از تاکتیک هایی مانند جنجال سازی خبری، تکیه بر احساسات زودگذر و تب دار و داستان پردازیهای دراماتیک بهره بگیرد. این ژورنالیسم از تاکتیک هایی نظیر درشت نمایی پیام، دستچین کردن پیام، تحریف، شایعه، نزدیکی منبع پیام به مخاطب، فوریت بخشیدن ساختگی به خبر، استفاده از عقاید و گرایش های فکری، استفاده از سمبل های ملی مخاطبان، همسوسازی پیام با مخاطبان و همچنین عاطفة گیرندگان پیام به میزان بسیار زیادی بهره می گیرد.
2- در رسانه های زرد سوژه ها غالباً دارای دو عنصر شگفتی وکشش است. زردنویسی بر انتشار اخبار مربوط به گناه کاری ها اصرار دارد و از آوردن مطالب علمی گریزان است. در واقع زردنویسی بیشتر با سوژه های ممنوع جامعه در ارتباط نزدیک است. مسائلی مانند خشونت از جمله خوراک دائمی این رسانه ها است.
3- روزنامه نگاری زرد ضریب نفوذ خود را مدیون دو نکته است: اول ابهام در موضوع و دوم اهمیت موضوع. به علاوه انگیزه های روانی مخاطبان، نیز سبب پذیرش و شنوایی نسبت به آن می گردد. به بیان دیگر هر چه ضریب اهمیت یک موضوع بالاتر باشد، ضریب نفوذ آن نیز به همان میزان بالا می رود. در ضمن به همان میزان که ابهام در قضیه افزایش می یابد، ضریب نفوذ پیام رسانه ای زرد نیز بالا می رود.
4-اولین عناصری که در بحث پیام زرد مطرح است، موضوع، مکان و زمان آن است. مکان پخش یک پیام زرد باید کاملاً دارای مجاورت های معنوی و جغرافیایی باشد. نشریات زرد به علت آن که بیشتر کارکرد محلی دارند در نتیجه سوژه های خود را از منطقه جغرافیایی خود انتخاب می کنند. سوژه نشریات زرد از میان بازیگران فیلم ها به خصوص سریال های عامه پسند، شومن ها، مدل های لباس، خوانندگان و ستارگان ورزشی انتخاب می شوند. نشریات زرد ابتدا ذائقه خوانندگان را می سنجند. آنها با نظرسنجی هایی که بیشتر از طریق تلفن صورت می گیرد علاقه مندی های افکار عمومی را می یابند سپس بر مبنای آن برنامه ریزی می کنند. رسانه های زرد فکرساز نیستند. بنابراین پیش از آن که بخواهند به چراها بپردازند به چگونگی توجه می کنند.
5-یک پیام رسانه ای زرد در صورتی که خوب تدوین و منتشر شود، مخاطبان توده با میل خود آن را می پذیرند زیرا پاسخگوی نیازهای ویژه آنان در اوقات خاصی می باشد. نوع زردنویسی با توجه به زاویه دید آن به مسائل جامعه متغیر می شود. به معنای دیگر ما زردنویسی سیاسی، زردنویسی اقتصادی، زرد نویسی فرهنگی، زردنویسی اجتماعی، زردنویسی هنری و ... داریم.
ویژگی های رسانه های زرد ایران
گرچه در ایران نیز نشریات زرد برای اولین بار در انقلاب مشروطه انتشار یافتند، لیکن در دهه 60 هجری شمسی به بعد موج جدیدی از نشریات زرد پدیدار شد که پیش از آن کمتر سابقه داشت. محققانی همچون شکر خواه، قندی و کریمی در بررسی ها و مصاحبه های خود مهمترین ویژگی های نشریات زرد ایران را شناسایی و معرفی کرده اند. برخی از آن ویژگی ها به شرح زیرند.
- تیترهای درشت و جنجالی
- درشت نمایی حوادث کم اهمیت
- تاکید بر شگفتی و کشش
- ادبیات کم‌مایه
- تاکید بر چگونگی و نادیده انگاشتن چرایی ها
- تاکید بر ماجراها و حوادث هیجانی و بی توجهی به اطلاعات
- سلب فکر و اندیشه از مخاطب
- مبتذل نویسی
بهمن علی بخشی دانشجوی دکتری مدیریت رسانه
منابع
پیامدهای انتشار اخبار زرد در جامعه - فرخی - مدیریت پژوهش های خبری - آبان 1398
سنجش میزان تاثیر نشریات زرد در کاهش احساس امنیت و سلامت روانی زنان تهرانی - محمدحسین الیاسی - فصلنامه امنیت - شماره 1-2 - پاییز و زمستان 1385
